الیور جفرز؛ تصویرگری که قصه‌ کودک خلق می‌کند!

الیور جفرز «Oliver Brendan Jeffers» هنرمند، تصویرگر و نویسنده‌ی اهل ایرلند شمالی است که  در سال ۱۹۷۷ در استرالیا متولد شد. او یک نقاش و تصویرگر تحسین شده است؛ اما بیشتر به‌خاطر کتاب‌های تصویری‌اش برای کودکان شناخته می‌شود.

تصویرگری نقطه عطف الیور جفرز است. نقاشی‌های متمایز او در گالری‌های سراسر جهان به نمایش گذاشته می‌شوند. سبک جفرز در تصویرسازی اینگونه است که از رسانه‌های ترکیبی استفاده می‌کند و به دلیل روایت ظریف و استفاده از فضا در ترکیب‌بندی شناخته شده است. او در آثارش تلاش می‌کند تا با استفاده از تصاویر بخش‌هایی از داستان را روایت کند. غفلت از این موضوع در خواندن کتاب‌های کودک جفرز باعث می‌شود تا بخش‌هایی از داستان از دست برود.

از افتخارات او می‌توان به این اشاره کرد که در سال ۲۰۰۷، تصویرگر رسمی روز جهانی کتاب بود و در سال ۲۰۰۸، جفرز در لیست تایمز به‌‌عنوان «بهترین تصویرگران جدید کتاب‌های تصویری» قرار گرفت.

کتاب های الیور جفرز

اولین کتاب کودک جفرز با عنوان «چطوری ستاره بگیریم؟» در سال ۲۰۰۴ با تحسین منتقدان روبه‌رو شد. در سال ۲۰۰۵ کتاب «گم و پیدا» را منتشر می‌کند که در ایران با نام «کسی پنگوئن گم نکرده؟» هم ترجمه شده است. این کتاب اولین کتاب جفرز بود که به انیمیشن تبدیل شد.

کتاب‌ چطوری ستاره بگیریم و کتاب کسی پنگوئن گم نکرده کتاب‌های مجموعه دنیای شیرین پسرک هستند. در این مجموعه جفرز داستان پسری را روایت می‌کند که گویی در حال کشف دنیای اطرافش است و دوستی‌هایی را رقم می‌زند.

در سال ۲۰۰۶ جفرز کتاب «این پسر چقدر کتاب می‌خورد» را روانه‌ی بازار کرد. در این کتاب شخصیت جدیدی را خلق می‌کند. در سال ۲۰۰۷ چهارمین کتاب کودک خود و سومین کتاب مجموعه دنیای شیرین پسرک را با عنوان «بازگشت به خانه» منتشر کرد و در سال ۲۰۰۸ کتاب «موشک کاغذی بزرگ» را نوشت. بازگشت به خانه و موشک کاغذی بزرگ در فهرست پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز قرار گرفتند.

جفرز در سال ۲۰۱۰ کتاب «قلب و بطری» را منتشر کرد که کتابی است درباره‌ی سوگ. این‌بار شخصیت اصلی کتاب جفرز دخترکی است که پدرش را از دست می‌دهد. او قلبش را درون بطری می‌اندازد و دیگر هیچ چیز او را شگفت‌زده نمی‌کند. آیا بار دیگر قلبش از درون شیشه به درون قفسه‌ی سینه‌اش بازمی‌گردد؟ در همین سال جفرز چهارمین کتاب مجموعه دنیای شیرین پسرک را با نام «چطوری پرواز کنم؟» می‌نویسد.

مجموعه لوبی‌ها شامل چهار کتاب است که شخصیت‌های آن‌ها لوبی‌ها هستند، موجوداتی بسیار شبیه لوبیا. جفرز در این کتاب‌ها مفاهیم مختلفی را مطرح می‌کند. در کتاب «عدد هیچ» اعداد صفر تا ده را آموزش می‌دهد. در کتاب «من نبودم» به مفهوم دعواکردن می‌پردازد. در کتاب «بلوز جدید» مواجه با چیزی جدید را مطرح می‌کند و در کتاب «کلمه‌های مخالف» مفهوم تضاد را آموزش می‌دهد. او این کتاب‌ها را از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ نوشته است.

۲۰۱۱ سالی است که جفرز کتاب متفاوت «نجات یک بادبادک» را منتشر می‌کند. در این کتاب خواننده با داستان و تصاویر عجیبی روبه‌رو می‌شود. پسرکی که بادبادکش بالای درخت گیر کرده است و در تلاش است تا آن را پائین بیاورد. زمانی داستان عجیب می‌شود که راه‌حل متفاوتی را پیش می‌گیرد.

از کتاب‌های معروف دیگر جفرز می‌توان به کتاب ما اینجا هستیم اشاره کرد که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد. این کتاب موفق شد پس از انتشار در صدر فهرست پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز قرار گیرد و برنده جایزه بهترین کتاب سال مجله تایمز شود.

سبک آثار جفرز

داستان‌های جفرز با وجود اینکه سوررئال و عجیب و غریب به‌نظر می‌رسند در یک بستر معمولی و یک زندگی روزمره اتفاق میفتند. برای مثال در کتاب «راه برگشت به خانه» پسرک زندگی روزمره‌ی خود را مثل همیشه انجام می‌دهد و انگار نه انگار که به ماه رفته است و یک دوست فضایی پیدا کرده است.

جفرز اما در کتاب ما اینجا زندگی می‌کنیم به موضوعی عینی، ملموس و تا حدی علمی می‌پردازد. تصویرها بسیار به واقعیت نزدیک هستند و تا حد امکان از رنگ‌های شاد و نزدیک به واقعیت استفاده شده است. او نظم بسیار زیبایی را در این کتاب تصویر کرده است و یک دید کلی به کودک از جایی که زندگی می‌کند می‌دهد. این کتاب ثابت می‌کند که جفرز تمام کتاب‌هایش را با فکر و برنامه‌ریزی و با جزئیات تصویری فکر‌شده خلق می‌کند. 

درباره این کتاب بیشتر بخوانید.

نکته‌ی بعدی در آثار جفرز رویکرد او است. او در کتاب‌هایش رویکردی مسئله‌محور دارد و شخصیت‌ها به‌دنبال حل مسئله می‌روند. شخصیت‌ها در کتاب‌های جفرز عاملیت دارند و با نقشه و برنامه‌ریزی مشکل پیش آمده را حل می‌کنند و جفرز  این خط فکری خود را در آثارش نشان می‌دهد که آدم‌ها قبل از رفتن به سمت حل مسئله فکر می‌کنند و راه‌حل‌ها را دنبال می‌کنند.

دنیای پسرک بدون حضور والدین شیرین است؟‌‌!

جفرز در چهار کتاب مجموعه دنیای شیرین پسرک یعنی کتاب‌های چطور یک ستاره بگیریم، گم و پیدا، بازگشت به خانه و چطور پرواز کنم ماجراهای یک پسر بی‌نام را دنبال می‌کند. تصویرگری چهره‌ی پسرک بسیار معمولی اما با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود است. بینی برجسته‌ای دارد ، بدون ابرو، بدون گوش و دهان و غالباً در چهره ای خنثی و بدون حس نشسته است. او بدون هیچ خانواده‌ای در خانه‌ای زندگی می‌کند و اگر والدینی هم داشته باشد همیشه غایب هستند. پسرک داستان تنها به‌دنبال دوست می‌گردد. تصویرگری‌های جفرز طوری است که کوچکی پسرک را در این دنیای پهناور نشان می‌دهد.

پسرکی که جفرز در این کتاب‌ها خلق کرده است بچه‌ای تنهاست. باید به این نکته توجه داشت که جفرز در ابتدا یک تصویرگر است و سپس یک نویسنده. تصویرگری‌های او نشان‌گر این تنهایی بنیادین هستند. او کودکی را تصویر می‌کند که در مرکز تصویرگری‌هایش وجود دارد در دنیای پهناوری که هیچ خانواده و والدی در کنارش وجود ندارد. این ویژگی‌ها تقریبا در تمام آثار جفرز به چشم می‌خورد اما شخصیت مجموعه دنیای شیرین پسرک با تمام این ویژگی‌ها یک تمنا و یک جست‌وجو برای یافتن دوستی در خودش دارد. در کتاب بازگشت به خانه پسرک با یک آدم فضایی دوست می‌شود، در کتاب کسی پنگوئن گم نکرده یک پنگوئن را پیدا می‌کند یا در کتاب چطور یک ستاره بگیریم پسرک به‌دنبال دوستی با یک ستاره می‌رود.

تصویرگری‌ها و شخصیت‌هایی که جفرز خلق می‌کند نشان‌دهنده‌ی خط فکری او هستند. در کنار معنای فلسفی آثار جفرز، کودک تنهایی که او در این مجموعه آفریده است شاید نمادی از کودکانی باشد که در خانواده‌های تک فرزند یا خانواده‌های تک والد زندگی می‌کنند. والدین، مربیان یا مروجان کتاب‌های کودک باید به جهانی که نویسنده خلق می‌کند و آن را نشان می‌دهد توجه کنند. جفرز دنیایی را تصویر می‌کند که در آن انسان جایگاه ویژه‌ای در جهان دارد اما تنهاست و این تنهایی خارج از چارچوب خانواده تعریف می‌شود.

الیور جفرز در دوره ۳۶۵ کتاب خردسالی راستا

راستا در دوره ۳۶۵ کتاب خردسالی خود به مجموعه دنیای شیرین پسرک عمیق تر پرداخته است و از جنبه روانشناسی به موضوع دوستی در این مجموعه پرداخته است. برای تهیه دوره ۳۶۵ کتاب خردسالی کلیک کنید.

نویسنده: خانم آیلار اسماعیلی